Bij het schoonmaken van onderdelen van de vooras ben ik driftig aan het experimenteren geslagen. Van mechanisch schoonmaken met staalborstels, komborstels in boormachine en slijptol tot het gebruik van roestoplossers, cillit bang, dasty en als laatste elektrolyse. Alleen stralen heb ik nog niet uitgeprobeerd. Mijn ervaring (zeer persoonlijk) tot nu toe:
Staalborstel
 |
| Staalborstel voor slijptol (https://www.rustbuster.nl). |
Staalborstels zijn er in verschillende kwaliteiten. De getwiste variant voor in de slijptol is echt heavy duty en eigenlijk alleen geschikt voor dik staal. Het werkt echter alleen goed op een slijptol waarvan de snelheid instelbaar is. Wat mij tegenviel is het feit dat de borsteldraden op den duur toch een kant op buigen en dan wordt de effectiviteit van de borstel beduidend minder. Eigenlijk wil je dan de borstel de andere richting op laten draaien en juist dit gaat niet met een slijptol. Dus uiteindelijk heb ik er een dikke moer doorheen gedraaid, heb ik er een zeskant aan geslepen en gebruik ik 'm nu in mijn boormachine. Door af en toe de draairichting om te keren blijft de borstel behoorlijk effectief.
Roestoplosser
 |
| Roestoplosser (http://www.rustyco.nl/) |
Met een staalborstel krijg je nooit alle roest weg. Er blijven altijd hoekjes en putjes over waar nog roest in achter blijft. Nu zou je hier direct een roestomvormer (bijvoorbeeld Fertan) of roestafsluiter (bijvoorbeeld RX5) op kunnen smeren, maar dan loop je het risico dat de roest terug komt. Om dit risico te verminderen kun je een roestoplosser toepassen. De commerciële producten zijn meestal gebaseerd op een zuur. Verschillende zuren hebben verschillende uitwerkingen. Sommige werken goed op roest, maar bijna net zo goed op schoon staal (zoutzuur). Andere zuren laten residu (verkleuring) achter op het goede staal (cillit bang). Mijn ervaring met Rustyco is goed, echter het is wel schreeuwend duur. Het werkt eigenlijk alleen goed als het weinig verdund wordt en als het onderdeel ondergedompeld kan worden. Ik weet niet welk zuur door Rustyco gebruikt wordt, maar onderzoek wijst uit dat Oxaalzuur heel effectief is tegen roest. Een zakje Oxaalzuur is echt veel goedkoper dan al die roestoplossers. Mijn litertje Rustyco is nog niet uitgewerkt, dus ik kan nog even vooruit.
Elektrolyse
Om de grote onderdelen (assen, veerpoten) van de laatste roestresten te ontdoen is een zuur minder geschikt. Niet zozeer omdat zuur hier niet werkt, maar meer omdat de onderdelen zo groot zijn dat je dan wel een heel groot zuurbad nodig hebt. Als alternatief hiervoor heb ik elektrolyse uitgeprobeerd. En ik ben daar heel enthousiast over. Dit werkt eigenlijk héél simpel: je vult een kunststof bak met water en lost hier per drie à vier liter een eetlepel soda in op.
 |
| Gewoon dat spul van enkele dubbeltjes uit de supermarkt |
Dompel het onderdeel volledig onder en plaats ook een plaat staal in de bak. Deze plaat wordt "opgeofferd" en zal de bak na de behandeling behoorlijk roestig verlaten. Deze plaat wordt verbonden met de positieve klem van een acculader (anode). Het onderdeel wordt verbonden met de negatieve klem (kathode). Zet nu de acculader aan en de elektrolyse start. De kathode mag de anode natuurlijk niet raken, dan ontstaat er kortsluiting. Er gebeurt nu van alles in de bak. Er ontstaat gas, o.a. waterstof. Dit gas kan ontploffen, dus een beetje grote ruimte en ventilatie kan geen kwaad. Maar er wordt ook een reactie opgestart die de ijzeroxide van het onderdeel chemisch verwijdert en die de anode behoorlijk laat roesten. De bak ziet er na enkele uren niet meer uit.
 |
| Zorg dat de positieve klem niet in de vloeistof komt. |
Het onderdeel kwam er na een etmaal pruttelen best schoon uit.
Het onderdeel is - na zorgvuldig schoongespoten te zijn met een hogedrukspuit - klaar om in de RX5 gezet te worden. De plaat staal zag er minder goed uit:
 |
| De anode is behoorlijk verroest. Er zitten zelfs diepe putten in. |
In de vloeistof zijn grote flakes van - ik denk, ben niet zo goed in scheikunde - ijzer en ijzeroxide te vinden. Een overblijfsel van het reactieproces:
 |
| Achtergebleven residu in de bak. |
Deze methode van ontroesten is behoorlijk effectief, tast het goede staal absoluut niet aan en kost bovendien slechts een fractie van de commerciële roestoplossers. En het is ook praktischer voor grote objecten. De restvloeistof bevat verder geen schadelijke stoffen. Allemaal prima eigenschappen die mij in ieder geval overtuigd hebben.
Voor het schoonmaken van de asbuis heb ik een langwerpige bak gemaakt van wat resthout en deze voorzien van een stuk plastic.
 |
| Het pruttelt al weer lekker. |
De anode is vooraf met een komborstel bewerkt zodat er weer schoon staal in de bak staat. De elektrolyse werkt het best als de anode een groot elektrisch geleidend - niet roestig - oppervlak heeft. De reactie wordt ook beïnvloed door de hoeveelheid opgeloste soda en de afstand tussen de anode en de kathode. Méér soda zorgt voor een hoger geleidend vermogen (lagere weerstand) en hierdoor zal er méér stroom lopen. In bovenstaande opstelling liep er ongeveer acht ampère door de vloeistof. Bij 12 volt al snel 100 watt. De stroom zakte na een etmaal naar ongeveer één ampère.
 |
| Bij de start van de elektrolyse ongeveer 8 ampère door de bak. |
En hoewel elektriciteit en water meestal een gevaarlijke combinatie oplevert, hoef je daar bij deze opstelling niet zo bang voor te zijn. Er loopt wel een behoorlijke stroom door de bak, echter de spanning is zo laag dat deze niet gevaarlijk is voor de mens. De weerstand van een lichaam is zo hoog dat er niet of nauwelijks stroom doorheen zal lopen bij 12 volt. Dan moet de acculader natuurlijk niet in de bak kukelen ;-).
